CMK Görevlendirmeleri: Avukatlar İçin Adım Adım Rehber ve Pratik Bilgiler

Başvuru: Baronun belirlediği başvuru formunun doldurulması ve istenen belgelerin (avukatlık ruhsatnamesi fotokopisi, adli sicil kaydı vb.) sunulması.

Eğitim: Birçok baro, CMK listelerine dahil olmak isteyen avukatlar için zorunlu CMK eğitimleri düzenlemektedir. Bu eğitimlerde, CMK mevzuatı, uygulamada karşılaşılan sorunlar ve etik kurallar gibi konular ele alınır. Eğitimi başarıyla tamamlamak genellikle bir ön şarttır.

Değerlendirme ve Kabul: Baronun ilgili kurulları (genellikle CMK Merkezi veya Adli Yardım Komisyonu) başvuruyu ve eğitim durumunu değerlendirerek avukatın listeye kabulüne karar verir.

Bu süreç barodan baroya küçük farklılıklar gösterebilir, bu nedenle en güncel bilgi için bağlı olunan baronun web sitesi veya CMK merkezi ile iletişime geçmek önemlidir.

Türkiye Barolar Birliği - Barolar ve CMK uygulamaları hakkında detaylı bilgi

A) PUANLAMA SİSTEMİ

Puanlama sistemi, avukatlara gelen görevleri kabul etme, reddetme, mazeret bildirme gibi durumlara göre puan verilmesi veya puan kesilmesi esasına dayanır.

• Genellikle listeye yeni dahil olan avukatlar belirli bir başlangıç puanına sahip olur.
• Görev kabul edildikçe puan artar veya görevin niteliğine göre belirli bir puan karşılığında görev alınır.
• Görev mazeretsiz reddedildiğinde veya kabul edilen göreve gidilmediğinde ciddi puan kesintileri uygulanabilir.
• Sistemin amacı, görevlerin adil dağılımını sağlamak ve sistemin suistimal edilmesini önlemektir. Puanı düşük olan avukata görev gelme olasılığı genellikle daha yüksektir.

B) BARONET EKRANI (veya Benzeri Baro Otomasyon Sistemleri)

Baronet, Türkiye Barolar Birliği tarafından geliştirilen ve birçok baro tarafından kullanılan bir otomasyon sistemidir. Avukatlar Baronet üzerinden:

• CMK görevlendirmelerini takip edebilir.
• Puan durumlarını görebilir.
• Mazeretlerini bildirebilir.
• Görevlendirme ile ilgili evraklarını (görev yazısı, tutanak vb.) yükleyebilir.
• Ücret talebinde bulunabilir.

Baronet ekranının etkin kullanımı, CMK görevlendirme sürecinin sağlıklı işlemesi için önemlidir.

C) MAZERET

Avukatlar, geçerli bir mazeretleri (sağlık sorunu, başka bir duruşma, önceden planlanmış bir seyahat vb.) olması durumunda Baronet üzerinden veya baronun belirlediği başka bir yolla mazeret bildirerek geçici bir süre görev almak istemediklerini belirtebilirler. Mazeret süresince genellikle puanlarında bir değişiklik olmaz veya sistemin işleyişine göre farklı uygulamalar olabilir. Mazeretlerin zamanında ve doğru bir şekilde bildirilmesi, sistemin aksamaması için önemlidir.

CMK görevi genellikle Baronet sistemi üzerinden SMS, e-posta veya mobil uygulama bildirimi yoluyla avukata ulaşır.

1. Görev Bildirimi: Bildirimde genellikle görevin niteliği (ifade, sorgu, duruşma), yeri (karakol, adliye), zamanı ve ilgili kişinin bilgileri yer alır.
2. Kabul veya Red Süresi: Avukatın görevi kabul etmek veya reddetmek için genellikle kısa bir süresi (örneğin 15-30 dakika) bulunur. Bu süre içinde yanıt verilmemesi, görevin reddedilmiş sayılmasına neden olabilir.
3. Kabul: Görev kabul edildiğinde, avukatın ilgili merci ile iletişime geçerek göreve gitmesi beklenir.
4. Red: Avukat, geçerli bir mazereti olmaksızın görevi reddederse veya kabul edip gitmezse, baro yönergelerine göre puan kesintisi veya disiplin yaptırımlarıyla karşılaşabilir. Geçerli bir mazeret varsa, bu durumun baroya bildirilmesi gerekebilir.

CMK görevi kabul edildikten sonra avukatın yapması gerekenler şunlardır:

1. Hazırlık: Mümkünse görevle ilgili ön bilgi edinmek (örneğin, şüphelinin hangi suçtan dolayı ifade vereceği).
2. İletişim: Görevin yapılacağı merci (karakol, savcılık, mahkeme kalemi) ile iletişime geçerek geliş saati hakkında bilgi vermek ve görevin teyidini almak.
3. Kimlik ve Görev Yazısı: Göreve giderken avukat kimliğini ve Baronet üzerinden alınan görevlendirme yazısını (çıktı veya dijital) yanında bulundurmak.
4. Müvekkil ile Görüşme: Görev yerine ulaşıldığında, öncelikle temsil edilecek kişi (şüpheli, sanık, mağdur) ile CMK'nın ilgili maddelerinde belirtildiği şekilde özel bir görüşme yaparak hukuki durumu, hakları ve süreç hakkında bilgi vermek.
5. İşlemlere Katılım: İfade, sorgu, duruşma gibi işlemlere aktif olarak katılarak müvekkilin haklarını korumak, usulsüzlüklere müdahale etmek ve gerekli hukuki yardımı sağlamak.
6. Tutanakların Kontrolü: İşlem sonunda tutulan tutanakları dikkatlice okuyarak doğruluğunu teyit etmek ve bir suretini almak.

Görevin icrası sırasında Avukatlık Kanunu ve Meslek Kuralları'na uygun davranmak esastır.

A) SORUŞTURMA AŞAMASI AÇISINDAN

Soruşturma aşamasında (ifade, sorgu, tutukluluğa itiraz vb. için) görevlendirilen CMK avukatının görevi genellikle şu durumlarda sona erer:

• Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (KYOK) verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi.
• İddianamenin kabulü ile kovuşturma aşamasına geçilmesi (bu durumda kovuşturma için ayrı bir görevlendirme gerekebilir veya bazı baro uygulamalarında aynı avukatın görevi devam edebilir).
• Görevlendirildiği özel işlem (örneğin sadece bir sorgu) tamamlandığında, eğer görevlendirme sadece o işlemle sınırlıysa.

Uygulamada, soruşturma aşamasındaki görevin iddianamenin mahkeme tarafından kabulüne kadar devam ettiği yönünde bir eğilim vardır.

B) KOVUŞTURMA AŞAMASI AÇISINDAN

Kovuşturma aşamasında (duruşmalar için) görevlendirilen CMK avukatının görevi kural olarak hükmün kesinleşmesiyle sona erer. Bu, ilk derece mahkemesi kararının verilmesi ve bu karara karşı kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulup da bu yolların tüketilmesi anlamına gelir.

• İstinaf veya temyiz aşamaları için genellikle baro tarafından ayrı bir görevlendirme yapılması veya mevcut görevlendirmenin bu aşamaları da kapsadığının belirtilmesi gerekir. Ancak bazı baro yönergeleri, ilk derece mahkemesinde görev alan avukatın kanun yolu aşamasında da göreve devam etmesini öngörebilir.

Bu konudaki en net bilgi, ilgili baronun CMK uygulama yönergelerinden elde edilebilir.

Yargıtay Başkanlığı - Kanun yolu süreçleri ve kesinleşme hakkında bilgi

A) GENEL OLARAK

CMK ücretleri, avukatın yaptığı görevin niteliğine (ifade, sorgu, basit veya ağır ceza duruşması vb.) ve harcadığı emeğe göre farklılık gösterir. Ödeme, genellikle baronun ilgili birimi aracılığıyla yapılır. Avukatın, görevi tamamladıktan sonra belirli belgeleri baroya sunması ve ücret talebinde bulunması gerekir.

Resmi Gazete - Güncel CMK Ücret Tarifesi için "Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Görevlendirilen Müdafi ve Vekillere Yapılacak Ödemelere İlişkin Tarife" başlığıyla arama yapılabilir.

B) EVRAKLARIN HAZIRLANMASI VE BAROYA TESLİMİ SÜRECİ

Ücret alabilmek için genellikle şu evrakların hazırlanıp baroya (Baronet üzerinden veya fiziken) teslim edilmesi istenir:

• Baronet üzerinden alınan görevlendirme yazısı.
• Katılınan işlemlere dair tutanaklar (ifade tutanağı, sorgu zaptı, duruşma zaptı vb.).
• Yol ve diğer masraflar için (eğer tarifede karşılanıyorsa) ilgili belgeler.
• Serbest Meslek Makbuzu veya Fatura (Vergi Usul Kanunu'na uygun olarak düzenlenmiş).
• Baronun talep edebileceği diğer form veya dilekçeler.

Evrakların eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanması, ödeme sürecinin hızlanması açısından önemlidir. Barolar genellikle belirli dönemlerde (örneğin aylık) toplu ödeme yaparlar.