Ana Sayfa > Blog > İcra Takibinde Tebligat, İcranın Durdurulması ve İlamların İcrası

İcra Takibinde Tebligat, İcranın Durdurulması ve İlamların İcrası

Yayın Tarihi: 31.05.2025
Bu yazıyı paylaşın

Hızlı Bilgi

Tebligat Nedir?

İcra takiplerinde tebligat, takiple ilgili işlemlerin ilgili kişilere yasal olarak bildirilmesidir. Tebligat Kanunu'na göre yapılır ve hukuki sonuçların doğması için kritik öneme sahiptir.

İcranın Durdurulması

İcra takibinin geçici olarak durdurulması, yasal bir nedenle veya mahkeme kararıyla gerçekleşir. Şikayet, itiraz, iflas erteleme veya konkordato gibi durumlarda icra durabilir.

Para Dışı İlamların İcrası

Para borcu dışındaki yükümlülükleri içeren mahkeme kararları (taşınır teslimi, taşınmaz tahliyesi, iş yapma/yapmama) özel icra usullerine tabidir.

Çocuk Teslimi

Çocuk teslimi ve kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilamların icrası, 2022'den itibaren İİK'dan çıkarılıp Çocuk Koruma Kanunu çerçevesinde uzmanlar eşliğinde yürütülmektedir.

İcra ve İflas Kanunu (İİK) uyarınca yürütülen icra takipleri, alacaklının hakkına kavuşması ve borçlunun hukuki güvenliğinin korunması arasında hassas bir denge gözetir. Bu dengenin sağlıklı işleyebilmesi için, takip sürecindeki işlemlerin ilgililere doğru şekilde bildirilmesi, yani "tebligat" kurumunun etkin işlemesi büyük önem taşır. Ayrıca, takibin belirli durumlarda geçici olarak durdurulması ve özellikle para borcu dışındaki mahkeme kararlarının (ilamların) icra edilme usulleri, icra hukukunun önemli başlıklarıdır.

Bu yazımızda, icra takiplerinde tebligatın nasıl yapıldığını, icranın hangi durumlarda ve ne şekilde durdurulabileceğini ve para dışı borçlara ilişkin mahkeme kararlarının (taşınır teslimi, çocuk teslimi, taşınmaz tahliyesi, iş yapma/yapmama ilamları) nasıl icra edildiğini İcra ve İflas Kanunu'nun 21-30. maddeleri çerçevesinde detaylı olarak inceleyeceğiz.

Bu Yazıyı Paylaşın

Bu makaleyi sosyal medyada paylaşarak icra takibinde tebligat, icranın durdurulması ve ilamların icrası hakkındaki faydalı bilgilerin daha fazla kişiye ulaşmasını sağlayabilirsiniz.

21. Madde / İcra tebliğleri

İcra ve İflas Kanunu'nun 21. maddesi, icra takiplerinde yapılacak tebligatların usul ve esaslarını düzenler. Bu madde, tebligatların 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılacağını belirtir. İcra takiplerindeki tebligatlar (ödeme emri, haciz ihbarnamesi, satış ilanı vb.), ilgili kişilerin haklarını kullanabilmeleri için sürelerin başlangıcı açısından kritik öneme sahiptir.

I. TEBLİGAT VE TEFHİM KAVRAMLARI

Temel Kavramlar:

Tebligat: Bir hukuki işlemin, bir durumun veya bir kararın ilgili kişiye (muhataba) yasal olarak bildirilmesi ve bu bildirimin usulüne uygun yapıldığının belgelendirilmesidir.

Tefhim: Mahkeme duruşması sırasında ilgili kişiye (taraflara) kararın veya yapılan işlemin sözlü olarak bildirilmesidir. Yazılı bir belge düzenlenmesi zorunlu değildir, duruşma tutanağına kaydedilir.

İcra takiplerinde tebligat, takibin başlaması, sürelerin işlemeye başlaması ve ilgililerin haklarını kullanabilmeleri açısından hayati önem taşır. Özellikle ödeme emri, takip talebine ilişkin belge, haciz ihbarnamesi ve satış ilanı gibi önemli belgeler, usulüne uygun şekilde tebliğ edilmeden icra takibinin ilerleyişi hukuka uygun olmaz.

II. YAPILIŞ ŞEKLİNE GÖRE TEBLİGAT

Tebligat Çeşitleri:

A) Doğrudan Tebligat:

  • Genel Bilgi: Tebligat memuru tarafından muhatabın bilinen adresinde kendisine yapılan tebligattır.
  • Celse Arasında veya Kalemde Tebligat: Mahkeme veya icra dairesinde, duruşma sırasında veya yetkili personel huzurunda ilgili kişiye yapılan tebligattır.
  • Avukat Katiplerine veya Stajyerlerine Tebligat: Vekil (avukat) aracılığıyla takip edilen işlerde tebligat avukata yapılır. Avukatın çalışanlarına (katip, stajyer) yapılan tebligat da belirli şartlarda geçerlidir.
  • Vekillerin Birbirine Tebligat Yapması: Tarafların vekil ile temsil edildiği durumlarda vekiller birbirlerine doğrudan tebligat yapabilirler.
  • Elektronik Ortamda Tebligat (E-Tebligat): Elektronik Tebligat Yönetmeliği uyarınca, PTT aracılığıyla elektronik ortamda güvenli tebligat yapılmasıdır. Kamu kurumları, şirketler ve avukatlar için zorunludur, gerçek kişiler için isteğe bağlıdır.

B) Dolaylı Tebligat:

  • PTT aracılığıyla Tebligat: Tebligat zarfının PTT memuru tarafından muhatabın adresinde yasal kurallara göre tebliğ edilmesi en yaygın yöntemdir.
  • Memur Vasıtası ile Yapılması: Bazı özel durumlarda tebligatın adliye veya icra memurları vasıtasıyla yapılması mümkündür.
  • İlan Yolu ile Yapılması: Muhatabın adresinin hiç bilinmemesi veya bilinen adresinde tebligat yapılamaması durumunda, yasal şartları taşımak kaydıyla (mahkeme veya icra mahkemesi kararıyla), gazete ilanı veya resmi internet sitesinde yayın yoluyla tebligat yapılabilir.

III. YAPILABİLECEĞİ KİŞİLER BAĞLAMINDA TEBLİGAT

Tebligat, kural olarak muhatabın kendisine yapılır. Ancak belirli şartlarda muhatap dışındaki kişilere de yapılabilir.

Tebligatın Yapılabileceği Kişiler

A) Tebligatın Muhatabı:

  • Gerçek Kişiler: Tebligat öncelikle muhatabın kendisine yapılır. Muhatap adreste bulunmuyorsa, aynı konutta oturan ergin aile bireylerine veya hizmetçilere yapılabilir. İşyerinde çalışana veya daimi memura yapılabilir.
  • Tüzel Kişiler: Tüzel kişilere tebligat, yetkili temsilcilerine yapılır. Yetkili temsilci adreste bulunmuyorsa, yetkili temsilcinin tebligat almaya yetkili kıldığı kişilere veya işyerinde bulunan memur veya müstahdeme yapılabilir.

B) Tebligatın Muhatap Dışındaki Kişilere Yapılması:

Muhatap adreste bulunmuyor, ancak tebligat usulüne uygun olarak onun adına tebligatı kabule yetkili kişilere (aynı konutta oturan ergin aile bireyleri, işyerinde çalışanlar, kapıcı vb.) yapılmışsa, tebligat geçerli sayılır. Ancak bu durumda tebligatın muhataba ulaştığının karine olarak kabul edildiği tarih ve bu kişilere yapıldığının tutanağa yazılması gibi özel şartlar vardır.

IV. ADRESTE TEBLİGAT KURALLARI VE ÖNEMLİ NOKTALARI

Tebligatın usulüne uygun olarak adreste yapılması, geçerliliği için çok önemlidir.

Adreste Tebligat:

A) Genel Olarak:

Tebligatın yapıldığı adresin doğruluğu ve tebligatın kim tarafından ve nasıl teslim alındığı veya alınmadığı tebligat mazbatasında (tebligat belgesi) belirtilir.

B) Gerçek Kişiler Yönüyle Adreste Tebligat:

  • Bilinen Son Adrese Tebligat: Muhatabın bilinen en son adresine tebligat yapılır. Bu adreste bulunamaması veya tebligattan kaçınması durumunda özel usuller (komşuya sorma, imza alarak tebligat yapma veya ilgili muhtara bırakma gibi) uygulanır.
  • MERNİS Adresine Tebligat: Kişinin adres kayıt sistemindeki (MERNİS) adresine Tebligat Kanunu'nun ilgili hükümleri uyarınca tebligat yapılabilir. Bilinen adrese tebligat yapılamaması durumunda MERNİS adresine tebligat yapılması söz konusu olabilir.

C) Tüzel Kişiler Yönüyle Adreste Tebligat:

Tüzel kişilerin tebligat için bildirdikleri adrese tebligat yapılır. Adreste yetkili kimsenin bulunmaması veya tebligattan kaçınılması durumunda özel usuller uygulanır.

V. TEBLİGAT KANUNU 35. MADDEYE GÖRE TEBLİGAT

Tebligat Kanunu'nun 35. Maddesi, tebligat adresini değiştirdiği halde yeni adresini bildirmeyen veya adresini bildirmeyen kişilere eski adreslerine yapılan tebligatların geçerli sayılmasına ilişkin özel bir düzenlemedir. Bu madde uygulamada sıkça karşımıza çıkar.

Adres Değişikliği ve Tebligat

Daha önce herhangi bir şekilde adres bildiren kişi, adresini değiştirdiği halde bunu bildirmemişse, bilinen en son adresine yapılan tebligat kendisine yapılmış sayılır. Bu düzenleme, tebligattan kaçınmak için adres değiştirme yoluyla takibi uzatma girişimlerini önlemeyi amaçlar.

VI. YURTDIŞINA TEBLİGAT

Yurtdışında bulunan kişilere yapılacak tebligatlar özel usullere tabidir. Bu usuller, muhatabın Türk vatandaşı olup olmamasına ve bulunulan ülkenin Türkiye ile olan tebligat anlaşmalarına göre değişir. Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla, diplomatik kanallarla veya doğrudan ilgili ülkenin yetkili makamlarına gönderilerek tebligat yapılabilir. Tebligat evrakının tercüme edilmesi de gerekebilir.

VII. TEBLİGATIN YAPILMA ZAMANI

Tebligat, kural olarak gün içinde mesai saatleri içinde yapılır. Geceleri veya tatil günlerinde tebligat yapılması özel şartlara bağlıdır.

VIII. USULSÜZ TEBLİGAT, SONUÇLARI VE İSPATI

Usulsüz Tebligat:

Tebligatın Kanun'da belirtilen usul ve esaslara aykırı olarak yapılması "usulsüz tebligat"tır. Usulsüz tebligat kural olarak geçersizdir ve yasal sürelerin başlamasına neden olmaz. Ancak usulsüz tebligat yapılmış olsa bile, muhatap tebligatı öğrendiğini beyan ettiği anda tebligat yapılmış sayılır. Öğrenme tarihi önemlidir. Usulsüz tebligat iddiası icra mahkemesine şikayet yoluyla (genellikle 7 gün içinde) yapılır. Usulsüz tebligat iddiasının ispatı, özellikle öğrenme tarihinin ispatı hukuken zordur.

Usulsüz tebligat durumunda uygulanacak prosedür ve hazırlanması gereken şikayet dilekçesi hakkında detaylı bilgi ve örnekler için Türkiye Barolar Birliği yayınlarına ve Yargıtay içtihatlarına başvurabilirsiniz.

Kaynaklar ve İlgili Mevzuat

Yazının Devamı İçin Tıklayınız →
← Tüm Yazılara Dön