Ceza Yargılamasında Duruşma Sahnesi (Sonuç)
Hızlı Bilgilendirme
Hükmün Verilmesi
Duruşmanın son aşamasında hâkim veya mahkeme heyeti, suçun sabit olup olmadığına ve uygulanacak yaptırıma karar verir.
Gerekçeli Karar
Hüküm açıklandıktan sonra, kararın gerekçeleri yazılı olarak hazırlanır ve taraflara tebliğ edilir.
Kanun Yolları
İstinaf ve temyiz gibi kanun yolları, verilen kararın üst mahkemeler tarafından denetlenmesini sağlar.
Kesinleşme
Kanun yollarının tüketilmesi veya başvurulmaması durumunda hüküm kesinleşir ve infaz aşamasına geçilir.
Ceza yargılamasında duruşma sahnesi yazı dizimizin bu son bölümünde, duruşmanın en kritik aşaması olan hükmün verilmesi, gerekçeli kararın yazılması ve kanun yollarına başvuru süreçlerini inceleyeceğiz. Bu aşamalar, ceza yargılamasının sonuç kısmını oluşturur ve yargılama sürecinin adil bir şekilde tamamlanması için büyük önem taşır.
VIII. HÜKMÜN VERİLMESİ
A) KARAR VERME SÜRECİ
Duruşmanın son aşamasında, tüm deliller toplanıp tartışıldıktan, esas hakkında görüşler sunulduktan ve sanığa son söz hakkı verildikten sonra, hâkim veya mahkeme heyeti karar vermek üzere müzakereye çekilir:
- Müzakere: Toplu mahkemelerde (örneğin ağır ceza mahkemesi), hâkimler kapalı bir oturumda kararı müzakere ederler. Tek hâkimli mahkemelerde, hâkim kararını kendi vicdani kanaatine göre oluşturur.
- Oylama: Toplu mahkemelerde, kararlar oy çokluğuyla alınır. Başkan son oyunu kullanır.
- Hükmün Açıklanması: Müzakere sonunda, duruşma salonuna dönülür ve hüküm açıklanır. CMK madde 231 uyarınca, hüküm açık duruşmada verilir ve hazır bulunan sanığa bildirilir.
B) HÜKÜM ÇEŞİTLERİ
Ceza yargılamasında verilebilecek hüküm çeşitleri şunlardır:
- Mahkûmiyet: Sanığın suçu işlediği sabit görülürse, ceza veya güvenlik tedbirine hükmedilir.
- Beraat: Sanığın suçu işlemediği, suçun sanık tarafından işlenmediği, işlenen fiilin suç olmadığı veya suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmadığı durumlarda beraat kararı verilir.
- Ceza Verilmesine Yer Olmadığı: Suçun işlendiği sabit olmakla birlikte, ceza verilmesini engelleyen nedenler varsa (örneğin yaş küçüklüğü, akıl hastalığı) bu karar verilir.
- Düşme: Dava şartlarının gerçekleşmemesi veya ortadan kalkması durumunda (örneğin zamanaşımı, af, ölüm) düşme kararı verilir.
- Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB): Belirli şartlar altında, hüküm açıklanmaz ve sanık denetim süresine tabi tutulur. Bu süre sorunsuz geçerse, dava düşer.
IX. GEREKÇELİ KARARIN YAZILMASI
A) GEREKÇELİ KARARIN İÇERİĞİ
CMK madde 232 uyarınca, hüküm açıklandıktan sonra gerekçeli karar yazılır. Gerekçeli kararda şu hususlar yer alır:
- Mahkeme ve Hâkim Bilgileri: Kararı veren mahkeme ve hâkimlerin isimleri.
- Taraf Bilgileri: Sanık, müdafi, katılan, vekil ve savcı bilgileri.
- İddia ve Savunma Özetleri: İddianamede ileri sürülen suçlamalar ve sanığın savunması.
- Delillerin Değerlendirilmesi: Toplanan delillerin neler olduğu ve nasıl değerlendirildiği.
- Gerekçe: Mahkemenin hangi delillere dayanarak, hangi hukuki sebeplerle kararı verdiği.
- Hüküm: Mahkemenin nihai kararı ve uygulanacak yaptırım.
- Kanun Yolları: Karara karşı başvurulabilecek kanun yolları ve süreleri.
Gerekçeli karar, hâkim veya mahkeme başkanı ile zabıt kâtibi tarafından imzalanır.
Gerekçeli Kararın Önemi: Gerekçeli karar, hükmün dayanaklarını gösterir ve kanun yollarına başvuruda temel teşkil eder. Anayasa madde 141/3 uyarınca, bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılmak zorundadır.
X. KANUN YOLLARINA BAŞVURU
A) İSTİNAF
İstinaf, ilk derece mahkemesinin kararına karşı bölge adliye mahkemesine yapılan başvurudur:
- Başvuru Süresi: Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde yapılır.
- Başvuru Şekli: Kararı veren mahkemeye bir dilekçe verilir veya zabıt kâtibine beyanda bulunulur.
- İnceleme: Bölge adliye mahkemesi, dosya üzerinden veya duruşma açarak inceleme yapar.
- Karar: İstinaf başvurusunun esastan reddine, kabulüne veya ilk derece mahkemesine geri gönderilmesine karar verebilir.
B) TEMYİZ
Temyiz, bölge adliye mahkemesinin kararına karşı Yargıtay'a yapılan başvurudur:
- Başvuru Süresi: Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde yapılır.
- Başvuru Şekli: Kararı veren bölge adliye mahkemesine bir dilekçe verilir.
- İnceleme: Yargıtay, genellikle dosya üzerinden inceleme yapar, gerektiğinde duruşma açabilir.
- Karar: Temyiz başvurusunun reddine, kabulüne veya bozularak geri gönderilmesine karar verebilir.
XI. DURUŞMA SONRASI SÜREÇ
A) KARARIN KESİNLEŞMESİ
Ceza yargılamasında verilen hüküm şu durumlarda kesinleşir:
- Kanun yollarına başvuru süresi içinde başvuru yapılmaması.
- Kanun yollarına başvurulmuş ancak reddedilmiş olması.
- Kanun yollarının tüketilmiş olması (Yargıtay kararı).
B) İNFAZ SÜRECİ
Kesinleşen mahkûmiyet hükmünün infazı için şu aşamalar izlenir:
- İnfaz Savcılığına Gönderilme: Kesinleşen karar, infazı için Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
- İnfaz Emrinin Çıkarılması: Cumhuriyet savcısı, hükmün infazı için gerekli işlemleri başlatır.
- Cezanın İnfazı: Hapis cezası, adli para cezası veya güvenlik tedbirinin uygulanması gerçekleştirilir.
- İnfaz Sonrası İşlemler: Cezanın infazının tamamlanmasıyla ilgili kayıtlar tutulur ve gerekli bildirimler yapılır.
SONUÇ
Ceza yargılamasında duruşma sahnesi yazı dizimizin bu son bölümünde, hükmün verilmesi, gerekçeli kararın yazılması, kanun yollarına başvuru ve infaz süreçlerini ele aldık. Duruşma, ceza yargılamasının en önemli aşaması olup, adaletin tecelli ettiği yerdir. Bu sürecin her aşamasının hukuka uygun bir şekilde yürütülmesi, adil yargılanma hakkının ve hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir.
Ceza yargılamasında duruşma sürecinin tüm detaylarını anlamak, hem hukuk profesyonelleri hem de vatandaşlar için büyük önem taşımaktadır. Duruşma salonunun fiziki yapısından başlayarak, hükmün kesinleşmesine kadar olan tüm aşamaları kapsayan bu yazı dizisi, ceza yargılamasının işleyişine dair kapsamlı bir bakış sunmayı amaçlamıştır.
Kaynaklar ve İlgili Mevzuat
Ceza yargılamasında profesyonel hukuki destek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Ücretsiz Ön Değerlendirme İçin Bizimle İletişime GeçinHukuki Danışmanlık İçin İletişime Geçin
ASEL NEVA Hukuk ve Arabuluculuk Bürosu olarak, alanında uzman avukatlarımız ile size özel çözümler sunmaktayız.
Danışmanlık İçin Bize Ulaşın